Het is een prachtig moment, een mijlpaal, als een kind z’n eerste woordje produceert. Dat eerste woordje is een resultaat van een ontwikkelingsproces dat al in de baarmoeder begint. Prof.dr. Frank Wijnen zal de stappen in dat proces schetsen en laten zien wat we nu weten over de onderliggende (brein)mechanismen. Ook zal hij ingaan op het leren van meerdere talen tegelijk. Tenslotte zal hij iets zeggen over stoornissen in de taalontwikkeling, waardoor deze ontstaan en hoe ze in een vroeg stadium ontdekt kunnen worden.

De hersenontwikkeling kan gedetailleerd in kaart gebracht worden met behulp van hersenscans. De ontwikkeling verloopt indrukkend snel rondom de uitgerekende datum. Dat maakt dat het babybrein heel kwetsbaar is voor invloeden van buitenaf. Als er in dit proces iets fout gaat, heeft dat grote consequenties voor de langetermijnontwikkeling van deze kinderen. Door kwetsbare kinderen longitudinaal te vervolgen met gedetailleerde hersenscans kunnen we steeds beter risicofactoren en oorzaken van verstoring van de maturatie identificeren. Met die kennis kunnen we steeds gerichtere adviezen en behandelingen geven aan zwangere vrouwen en pasgeborenen om zo een optimale ontwikkeling van de hersenen te bevorderen. In de lezing zal er inzicht gegeven worden over hersenontwikkeling tijdens het laatste trimester van de zwangerschap en tevens zal Manon Benders nieuwe inzichten bespreken die de ontwikkeling van het kwetsbare babybrein kunnen beschermen of verbeteren.

Tessa Rosenboom vertelt dat de ontwikkeling die elk mens doormaakt in de eerste 1000 dagen van het leven – van enkele cel tot 2 jarige peuter – ieder mensenleven vormt. Bewijs uit verschillende vakgebieden – biologie, geneeskunde, economie – laat zien dat de omgeving in de eerste 1000 dagen van het leven van cruciaal belang zijn voor later. Angela Uijtdewilligen gaat vervolgens in op het actieprogramma Kansrijke Start, waarin deze eerste 1000 dagen centraal staat. Doel van het actieprogramma is “Meer kinderen een kansrijke start”. Belangrijk uitgangspunt voor het actieprogramma is de overtuiging dat dit doel te bereiken is door gezinnen in een kwetsbare situatie zo vroegtijdig mogelijk te signaleren en te ondersteunen door in te zetten op een sterke verbinding tussen sociaal en medisch domein. Inmiddels wordt er in 275 gemeenten gewerkt aan het versterken van deze verbinding, door samen te werken in lokale coalities Kansrijke Start.

Baby’s leren het beste in de context van warme, stabiele en veilige relaties. Een veilige gehechtheidsrelatie biedt kansen voor jonge kinderen om met vertrouwen op te groeien. Maar wanneer spreken we van verstoord gehechtheidsgedrag? En hoe verhoudt zich dit tot de gehechtheidsrelatie of hechtingsstijl? En welke invloed heeft het oudergedrag? In de lezing wordt ingegaan op spraakverwarring rondom het onderwerp gehechtheid, wordt ingegaan op resultaten uit wetenschappelijk onderzoek en de link gelegd naar de klinische praktijk.

Moeite met slapen is een veelbesproken onderwerp onder zwangere moeders en ouders met jonge kinderen. Als arts Maatschappij & Gezondheid vindt Margreet het belangrijk om uit te zoeken of gezonde slaap een effect heeft op de latere groei en slaap. Ze onderzocht associaties met slaap tijdens de zwangerschap en op zuigelingenleeftijd. In de presentatie wordt de relevantie van onderzoeksresultaten geïllustreerd met de praktijk van de Jeugdgezondheidszorg.

Baby’s horen op te groeien in veiligheid, maar wat als dat niet lukt? Het leven gaat niet altijd over rozen en maakt zichtbaar hoe kwetsbaar we zijn als mens. Opname in het ziekenhuis, medisch invasieve ingrepen, onverwachte ingrijpende gebeurtenissen in het leven van het jonge gezin, geweld in de relaties zijn allemaal gebeurtenissen die het effect kunnen hebben op de gezonde ontwikkeling van het jonge (ongeboren) kind. Is dat effect onomkeerbaar? Welke beschermende factoren bieden veerkracht van het kind en het gezin de ruimte om te groeien? Een greep uit de vragen waarop in deze lezing wordt ingegaan.